Lokale geschiedenis

Bergisches Land - Geschiedenis en historische achtergrond

Vergeleken met het middeleeuwse hertogdom beslaat het huidige Bergisches Land een veel kleiner gebied dan aan het eind van de 18e eeuw: De stedendriehoek Remscheid, Solingen en Wuppertal, het district Mettmann, de stad Leverkusen, de districten Rijn-Bergisch en Oberbergisch en delen van het district Rijn-Sieg. Het vormt daarmee het zuidoostelijke deel van de deelstaat Noordrijn-Westfalen en heeft een interessant historisch verleden.

Schikking

Al in de ijstijd zwierf de Neanderthaler over de toendra van het huidige Bergisches Land. De Neanderthaler (Homo neanderthalensis) werd genoemd naar de plaats waar hij werd gevonden, het Neanderdal (in de regio Niederberg). De Neanderthaler werd ongeveer 35.000 jaar geleden vervangen door de moderne mens (Homo sapiens). In het Bergisches Land zijn ook enkele vondsten gedaan in de steentijd via de bronstijd naar de ijzertijd, die erop wijzen dat het land hoofdzakelijk werd gebruikt als jacht- en weidegrond.

Enkele millennia voor de geboorte van Christus was het deel van het Bergisches Land tegenover het Rijnland dun bevolkt. Ten tijde van de Romeinen waren er slechts enkele Germaanse boeren in het beboste berggebied, die in geïsoleerde boerderijen woonden langs de weinige paden die door de bossen liepen.

Dauerhaft besiedelt wurde das Gebiet zwischen den Flüssen Ruhr und Sieg erst deutlich später zwischen dem 7. und 9. Jahrhundert. Denn der steinige Feldboden gepaart mit regenreichem und kühlem Klima boten dem Feldbau denkbar schlechte Voraussetzungen. Nach der Völkerwanderung der Franken wurde das Bergische Land immer stärker bevölkert. Durch bessere Techniken in der Landwirtschaft und zunehmenden Handel wurde auch das Bergische Land interessanter zur Besiedelung, der Schwerpunkt lag allerdings auf der Tierhaltung. Endgültig gefestigt wurde das Gebiet dann jedoch durch Karl den Großen, der einige Herrenhöfe im Bergischen anlegen ließ: z.B. Haan, Elberfeld und Schwelm.

Middeleeuwen

Tussen de 10e en de 16e eeuw, ten tijde van de stichting van het Duitse Rijk, werden de bossen van het Bergisches Land op grote schaal gerooid om nieuwe nederzettingen te stichten en de landhuizen uit te breiden tot houten kastelen. Het centrum van de macht in die tijd was kasteel Berge in Altenberg. In 1101 verhief Adolf von Berg het hele gebied tot graafschap. De naam "Bergisches Land" gaat dus terug op de toenmalige dynastie "von Berg".

In 1150 werd kasteel Burg aan de Wupper het hoofdkwartier van de graaf van Berg. Het machtsgebied werd uitgebreid tot de rivier de Sieg in het zuiden en tot Hückeswagen in het oosten. In 1260 viel het graafschap Hückeswagen in handen van het Huis van Berg. Er waren echter langdurige gewelddadige conflicten met het graafschap Mark tot in de 15e eeuw. In 1386 werden de hertogdommen Jülich, Kleve en von Berg door een bijzonder slimme huwelijkspolitiek verenigd tot Jülich-Kleve-Berg.

In deze periode begon de regio te bloeien met een focus op kleine ijzerverwerking en industrie. Het volk had echter ook te kampen met overstromingen, misoogsten, de pest en de oorlog tussen Oostenrijk en Beieren.

Moderne tijden

Willem de Rijke maakte van het Bergische Land een centrum van humanistische wetenschap - een wereldbeschouwing gebaseerd op de westerse filosofie en gericht op de waarden en waardigheid van de individuele mens (tolerantie, vrijwaring van geweld, gewetensvrijheid). Humanisme verwijst naar het geheel van ideeën over menselijkheid en het streven naar verbetering van het menselijk bestaan. Na conflicten tussen katholieken en protestanten werd in 1565 de vrije godsdienstkeuze toegestaan. Toch was het Bergisches Land ook het toneel van bloedige conflicten tijdens de beroemde 30-jarige oorlog. Van 1600 tot ongeveer 1650 plunderden Spanjaarden, Zweden, Nederlanders en Beieren het Bergisches Land. Daarnaast waren er nog meer ontberingen door ziekten als de pest en dysenterie.

Aan het begin van de 18e eeuw was er een eerste sterke opleving, de eerste fabriekseigenaren bekleedden hun vakwerkhuizen met leisteen. Hieruit ontstond de Bergische huisstijl die ook nu nog kenmerkend is. Aan het eind van de 18e eeuw begon ook in het Bergisches Land de industriële revolutie, en steeds meer boeren werden fabrieksarbeiders.

De opleving en vrede werden door Napoleon verstoord door een beleg van meer dan 15 jaar. Met de bevrijding van het Bergisches Land door de Kozakken werd het in 1822 bij de Pruisische provincie Rijnland gevoegd. In de Bergische steden werkten destijds veel mensen onder de moeilijkste hygiënische omstandigheden - velen stierven aan ziekten als de pest en cholera.

In de 19e eeuw werd het Bergische Land het grootste en belangrijkste economische centrum van het Duitse Rijk. Voorbeelden van opmerkelijke prestaties zijn de eerste elektrische tandradbaan van Barmen, de hoogste spoorbrug van Duitsland in Solingen-Müngsten, de wederopbouw van Schloss-Burg, de stuwdammen van Barmer en Ronsdorf, enz. Aan het begin van de 20e eeuw was het Bergisches Land in volle bloei.

Veranderingen tijdens de wereldoorlogen: Na de Eerste Wereldoorlog werd de stad Wuppertal gevormd door de vereniging van Elberfeld en Barmen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren de grote Bergische steden vanwege hun industrie veelvuldig doelwit van bommenwerperaanvallen en werden deels tot puin gereduceerd.

In 1973 werd het Natuurpark Bergisches Land opgericht op het landelijke middelgebergte tussen de Rijn en het Sauerland, en in 2006 werden daar de gebieden van de grote steden aan toegevoegd. Tegenwoordig omvat het natuurpark Bergisches Land landelijke delen van de stedendriehoek Remscheid-Solingen-Wuppertal en de stad Keulen, de districten Rheinisch-Bergisch en Oberbergisch en delen van het district Rhein-Sieg.